Donżon to najstarsza zachowana budowla na wzgórzu zamkowym w Lublinie. Został wzniesiony na południowym zboczu wzgórza prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku jako wieża obronno-mieszkalna. Był częścią drewnianego grodu kasztelańskiego i stanowił jedyną murowaną konstrukcję w tamtym okresie. Wieża zabezpieczała siedzibę kasztelana i wzmacniała lokalizację średniowiecznego grodu.
Konstrukcja Donżonu
Dolna część wieży została zbudowana z kamienia, a górna z cegieł. Donżon posiada trzy kondygnacje naziemne i jedną podziemną, wszystkie o sklepieniach kopulastych. Wewnątrz wieży znajduje się spiralna klatka schodowa, a grubość murów dochodzi do 3,5 metra. O jej romańskim charakterze świadczą między innymi wendyjski układ cegieł, kształt otworów okiennych oraz charakterystyczne dla XII i XIII wieku maski i graffiti. Na trzeciej kondygnacji zachowało się okno biforyjne.
Historia i Funkcje Donżonu
Od XIV wieku wieża pełniła funkcję więzienia. Przetrzymywano tam zarówno szlachtę z zaległościami finansowymi, jak i przestępców. Podczas badań architektonicznych na pierwszym piętrze odkryto wyryte napisy z początku XVII wieku, pozostawione przez więźniów. Istnienie więzienia potwierdzają zapisy z inwentarza zamku z 1564 roku oraz informacje z Diariusza Lubelskiego Sejmu Unii z 1569 roku.
W XIX wieku, w trakcie budowy neogotyckiego więzienia, donżon został włączony w jego mury. Z tego okresu pochodzi wieńczący go neogotycki krenelaż.
Donżon w XX wieku i Współczesność
Podczas okupacji hitlerowskiej, w latach 1939–1944, wieża była jednym z najcięższych oddziałów więzienia, znanym jako Baszta I, II, III. W latach 1944–1954 funkcjonowało tu więzienie komunistyczne. Obecnie w wieży znajduje się wystawa poświęcona więzieniu na zamku lubelskim od średniowiecza do 1954 roku.
Przydatne informacje:
Wieża zamkowa – donżon czynna w godz. 09:00 – 21:00 w sezonie letnim (kwiecień-wrzesień) i 09:00 – 19:00 w sezonie zimowym (październik-marzec).
Zakup biletów możliwy w kasie lub automacie biletowym znajdującym się na dziedzińcu.
Zwiedzanie wieży nieprzystosowane dla osób z niepełnosprawnością ruchu, wąska i momentami niska klatka schodowa może powodować uczucie dyskomfortu u osób cierpiących na klaustrofobię. Schody wieży mają nieregularną wysokość stopni.
Lokalizacja:
Zamek Lubelski – Muzeum Narodowe w Lublinie
ul. Zamkowa 1
20-117 Lublin